Nieuw onderzoek legt stereotypering op Nederlandse werkvloer bloot

We stereotyperen onze eigen collega’s minder vaak, maar we hebben wel veel vooroordelen over elkaar. Dat concluderen sociaal psychologen aan de Universiteit Utrecht Naomi Ellemers en Félice van Nunspeet in hun onderzoek naar sociale beeldvorming op de Nederlandse werkvloer.

Subtiele verschillen, reële effecten

Vrouwen worden als warmer beoordeeld dan mannen, en heteroseksuelen als competenter dan niet-heteroseksuelen. Ook mensen met een migratieachtergrond worden als minder competent gezien. Van Nunspeet: “De gemeten verschillen zijn subtiel, maar de effecten zijn reëel. Ze hebben invloed op de verwachtingen die we hebben van collega’s, maar ook op de rolverdeling binnen de organisatie.”

Bewustwording en verbetering

Trainingsbureau Nobbe Mieras wil met het onderzoek de effecten van stereotypering laten zien op hoe we mensen aannemen, beoordelen, en laten doorstromen, om zo te komen tot bewustwording en verbetering. Ellemers en Van Nunspeet lieten twee groepen medewerkers van Nederlandse bedrijven aangeven wat zij denken dat in de Nederlandse samenleving, dan wel in de eigen organisatie het stereotype beeld is van mannen, vrouwen, lager opgeleiden, hoger opgeleiden, mensen met een migratieachtergrond, mensen zonder migratieachtergrond, heteroseksuelen, niet-heteroseksuelen, jongvolwassenen en mensen van middelbare leeftijd.

Minder stereotype denkbeelden

Met de resultaten werd voor beide groepen een ‘BIAS-map’ opgesteld, met de beelden aan de hand van de dimensies ‘competentie’ (bekwaamheid) en ‘warmte’ (betrouwbaarheid). De onderzoeksuitkomsten wijzen uit dat we wel degelijk denken dat bepaalde groepen mensen van elkaar verschillen. Ondervraagden verwachten daarbij dat er minder sprake is van stereotype denkbeelden binnen hun organisatie dan daarbuiten. Ellemers: “Toch zien we ook binnen de eigen organisatie dezelfde profielen van deze groepen ontstaan, ze worden alleen iets dichter bij elkaar geplaatst. De relatieve verschillen zijn in de eigen organisatie dus kleiner, maar ze zijn er nog altijd: ook in onze eigen organisatie vinden we vrouwen bijvoorbeeld warmer dan mannen, en heteroseksuelen competenter dan niet-heteroseksuelen.”

In kaart brengen

Organisaties die stereotypering willen aanpakken zouden volgens Ellemers eerst eigen onderzoek moeten doen. Ellemers: “Om te begrijpen wat je kunt doen, moet je eerst weten wat er aan de hand is: breng dus in kaart hoe het er in jouw organisatie voorstaat”.