Veilige werkomgeving in turbulente tijden

In een onzeker economisch klimaat zullen werknemers minder geneigd zijn risico’s te nemen en dus minder snel hun mond opendoen over misstanden of verbeterpunten. Zonde, want juist in deze wankele tijden hebben bedrijven het meest aan kritische en initiatiefrijke werknemers. Daarom is het hoog tijd om vol in te zetten op meer mentale veiligheid op de werkvloer.

Niemand zal ontkennen dat het onzekere tijden zijn: banken vallen om, er woedt een oorlog en prijzen stijgen. Dit turbulente klimaat zorgt ervoor dat mensen minder snel risico nemen en zich minder snel uit zullen spreken op werk. Dat is zonde, voor hen en voor het bedrijf, want bedrijven leren sneller en beter als werknemers zich eerlijk uitspreken, vragen stellen en uitdagingen opwerpen. Dat is sowieso waardevol, maar des te meer in onzekere tijden.

Mentale veiligheid

Om hier ruimte voor te scheppen, moeten bedrijven investeren in ‘psychologische veiligheid’ of mentale veiligheid; het gevoel en geloof dat je je uit kunt spreken zonder risico op represailles of vernedering. Het heeft overigens pas zin te investeren in mentale veiligheid voor werknemers, als de leidinggevenden zich durven uit te spreken en zo het goede voorbeeld geven.

Veiligheidsformule

Onderzoekers stelden een ‘winnende formule’ op om mentale veiligheid te creëren in vier stappen:

1. Verduidelijk de waarom
   Laat zien aan werknemers waarom hun input op dit moment hard nodig en waardevol is. Dit kan in alle aspecten van het bedrijf uitgedragen worden: vertel waarom het aantrekken van nieuwe klanten afhankelijk is van vernieuwende ideeën en waarom een eerlijke analyse van de sterke en zwakke punten van het bedrijf nodig is om tot een beter product of dienst te komen, ook (juist!) als er bezuinigd moet worden. Werknemers moeten weten dat kritische stemmen gewaardeerd worden, zeker nu. Dit heeft een tijd nodig om te bezinken en kan niet vaak genoeg herhaald worden in verschillende settings.
2. Vraag om input
   Hanteer geen vaag ‘opendeurbeleid’ waarbij mensen ‘altijd’ aan kunnen kloppen als er wat is, maar geef werknemers duidelijke instructies over waar zij bij wie meldingen over welk onderwerp kunnen doen. Er kunnen ook specifieke vergaderingen voor feedback of kritische opmerkingen georganiseerd worden, waar verder niets anders op de agenda staat.
3. Ban de stok uit
   Stap 1 en 2 zijn waardeloos als er alsnog negatieve gevolgen zijn voor mensen die zich uitspreken. Dit betekent dat er constant in de gaten moet worden gehouden of er geen negatieve gevolgen optreden en daar meteen op ingespeeld moet worden. Het kan zijn dat leidinggevenden en managers hier training voor nodig hebben. Oefening en rollenspelen kunnen hen helpen voorbereid te zijn om niet negatief te reageren.
4. Bied meer wortels aan
   Je uitspreken als werknemers is je kwetsbaar opstellen, het is een risico nemen en iets doen voor de ander. Gedrag, kortom, dat beloond mag worden. Bedank de melders, openlijk en privé. Bekijk het beloningsbeleid: wordt openheid en initiatief al beloond met promoties, bonussen en/of positieve beoordelingsgesprekken?

Turbulente tijden kunnen gouden kansen bieden voor bedrijven waar medewerkers zich mentaal veilig weten. Hun ideeën, perspectieven en inzichten zijn hard nodig om het als bedrijf te redden.