EU-richtlijn moet websites en apps toegankelijker maken

Dit betekenen de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) voor uw bedrijf

Digitale dienstverlening speelt een steeds grotere rol in ons dagelijks leven. Daarom is het belangrijk dat iedereen digitaal kan meedoen, ook mensen met een beperking. De Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) zijn richtlijnen om websites en apps toegankelijker te maken. Vanaf 28 juni 2025 worden deze EU-richtlijnen geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving en verplicht voor het bedrijfsleven.

Door zijn visuele beperking kan Tom Hessels websites niet zien, maar wel waarnemen. Met zijn screenreader en toetsenbord kan hij alle informatie van een site omzetten naar voorgelezen tekst of zijn brailleleesregel. Tijdens een online bijeenkomst voor de Taskforce Diversiteit en Inclusie, georganiseerd in samenwerking met MKB-Nederland, NLdigital en Accessibility, laat hij zien hoe dat werkt. Regel voor regel tast hij de pagina af en vindt hij razendsnel de informatie die hij zoekt. Tenminste, áls de website digitaal toegankelijk is.

De Web Content Accessibility Guidelines (WCAG 2.1) moeten ervoor zorgen dat websites en apps voor iedereen toegankelijk zijn. Deze richtlijnen zijn opgesteld door het World Wide Web Consortium, dat zich bezighoudt met de standaarden voor het wereldwijde web. Door een besluit van de Europese Commissie gelden deze richtlijnen vanaf 2020 in Europa voor alle overheidswebsites en -apps, en vanaf 2025 ook voor een groot deel van het bedrijfsleven.

Verschillende beperkingen

De richtlijnen zijn hard nodig, want voor veel mensen is toegang tot de digitale wereld niet vanzelfsprekend. “In Nederland zijn ruim 2.5 miljoen mensen met één of meerdere beperkingen,” vertelt Twan Emonts-Schumer van Accessibility. Denk aan laaggeletterdheid, dyslexie, een kleurenstoornis, of een motorische, verstandelijke, auditieve of visuele beperking (zie afbeelding 1). “Ouderen hebben relatief vaker met een beperking te maken”, zegt Emonts. “In 2040 zijn er in Nederland naar verwachting 4,8 miljoen 65-plussers, oftewel 25 procent van de bevolking. Door vergrijzing neemt het aantal mensen dat moeite heeft met toegang tot websites en apps dus verder toe.”

In onze samenleving wordt steeds meer digitaal geregeld: van bankzaken tot solliciteren, van belastingaangifte tot het bekijken van de cijfers van je kind. “Als websites digitaal niet goed toegankelijk zijn, raken mensen buitengesloten van essentiële dienstverlening,” zegt Emonts. Bovendien is het ook vanuit zakelijk oogpunt verstandig om te investeren in digitale toegankelijkheid: “Met een digitaal toegankelijke website bereik je meer klanten, wordt de site sneller en door Google beter vindbaar.”

Dat toont ook Hessels in zijn demonstratie. Hij laat zien hoe hij probeert om bij een grote verzekeraar informatie op te vragen over een polis. Niet goed gemarkeerde invulfuncties resulteren in onbegrijpelijke informatie via de voorleessoftware. “Dat betekent dat ik daar geen polis ga afsluiten,” zegt Hessels. “Want als hun website niet goed toegankelijk is, betekent het dat ik straks waarschijnlijk ook niet zelf digitaal mijn verzekeringszaken kan afhandelen.”

Technische richtlijnen en contentrichtlijnen

De WCAG bestaat uit 78 succescriteria die zich ruwweg laten onderverdelen in twee categorieën: technische richtlijnen en contentrichtlijnen. De technische richtlijnen hebben betrekking op waarneembaarheid (zoals voldoende mogelijkheden om in te zoomen en het gebruik van voldoende contrast) en navigeerbaarheid (zoals duidelijke markeringen en bestuurbaarheid via het toetsenbord). De contentrichtlijnen moeten ervoor zorgen dat de structuur van de teksten duidelijk is door goed gebruik van koppen, en dat de teksten op websites en apps voor zoveel mogelijk mensen begrijpelijk zijn – ook voor laaggeletterden of mensen met een verstandelijke beperking.

Om dat laatste te illustreren toont Emonts een tekst die hij van een overheidswebsite heeft geplukt: Door stagnatie in de woningmarkt valt een aantal werkzaamheden en de bijbehorende financiële dekking tijdelijk weg. Het daaruit ontstane aanvullend tekort verzwaart de bezuinigingsdoelstelling. “Veel mensen begrijpen niet wat hier staat,” zegt Emonts. “Teksten in taalniveau B1 zijn voor 80 procent van de bevolking begrijpelijk. Dat is alsnog niet volledig inclusief, maar betekent al een grote verbetering.”

Behoefte aan kennis en bewustwording

Zoals gezegd geldt de WCAG vanaf 2020 voor de overheid en vanaf 2025 voor het bedrijfsleven. Uitzondering hierop zijn ondernemers die diensten aanbieden, minder dan 2 miljoen euro omzet draaien en minder dan tien medewerkers hebben. Alle ondernemers die producten aanbieden moeten er wel aan voldoen. Websites en apps hoeven in 2025 nog niet perfect digitaal toegankelijk te zijn, maar moeten worden voorzien van een toegankelijkheidsverklaring. Daarop moet worden vermeld aan welke toegankelijkheidscriteria al wordt voldaan, en per wanneer wordt verwacht te voldoen aan de criteria waarvoor dat nog niet het geval is.

Er valt veel te winnen als het gaat om digitale toegankelijkheid. Uit de laatste toegankelijkheidsmonitor van het Ministerie van Binnenlandse Zaken uit 2021 blijkt dat het overgrote deel van de websites en apps van Nederlandse overheidsinstanties op dit moment niet volledig voldoet aan de toegankelijkheidseisen. Een recente enquête van branchevereniging NLdigital toont aan dat de Nederlandse digitale sector nog weinig kennis heeft van de WCAG. “Er is een grote behoefte aan bewustwording over digitale toegankelijkheid,” concludeert Emonts.

Stok achter de deur

Vooralsnog zijn er geen directe consequenties als websites of apps niet aan de richtlijnen voor toegankelijkheid voldoen. Toch vormt de Europese wetgeving een belangrijke stok achter de deur, verwacht Emonts. “Door het verplicht stellen van digitale toegankelijkheid wordt digitale inclusie een thema binnen organisaties,” zegt hij. “Het brengt een fundamenteel gesprek op gang: hoe kunnen we ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft tot onze site?”

Digitale toegankelijkheid ontstaat niet van de ene op de andere dag. “Het is een proces waarbij alle processen rondom dienstverlening onder de loep worden genomen,” vertelt Emonts. “Het raakt mensen door de hele organisatie: bestuurders, beleidsmakers, juristen, inkopers, product-owners, webdevelopers, testers, redacteuren, contentmanagers, vormgevers en HR-adviseurs.” MKB Nederland zal komende tijd in samenwerking met Accessibility en NLdigital activiteiten initiëren om zowel leveranciers als afnemers van websites en apps te helpen om toegankelijker te worden.

Gaandeweg zal digitale toegankelijkheid steeds meer onderdeel worden van het werkproces, voorspelt Emonts. Digitale toegankelijkheid zal onderdeel worden van de inkoopvoorwaarden en kennis op dit gebied wordt een standaard vereiste bij vacatures en contractverlenging. Emonts wijst erop dat grote organisaties pakweg iedere drie jaar hun website geheel vernieuwen. “Ik verwacht dat veel bedrijven bij hun huidige site een aantal aanpassingen doorvoeren, en bij de eerstvolgende grote vernieuwing structureel de richtlijnen voor digitale inclusie doorvoeren. Zo worden sites en apps langzaam maar zeker toegankelijk voor iedereen.”